Dla pacjenta

Z dr n. med. Elżbietą Kędzią-Kierkus, ordynatorem oddziału chorób wewnętrznych w Szpitalu Bonifratrów w Łodzi, Lekarzem Roku w plebiscycie Hipokrates Ziemi Łódzkiej 2016 rozmawiamy o systematyczności w dbaniu o zdrowie, ważnych okresach w życiu kobiety i ważnych dla kobiet badaniach.

Pani Doktor jak być piękną i młodą przez całe życie?

No cóż, prawda jest taka, że na dobrą starość pracujemy całe życie. Obowiązuje prosta zasada: prowadzić zdrowy tryb życia i obserwować swój organizm. Od wczesnych lat powinniśmy wpajać naszym dzieciom aktywność fizyczną i zdrowe odżywianie, to recepta na sprawność i zmniejszenie zagrożenia chorobami cywilizacyjnymi. Bardzo ważne jest aby już od wczesnej młodości poddawać się systematycznym badaniom lekarskim. Jeśli taki zwyczaj będzie wpojony wcześniej to na pewno im będziemy starsi, tym bardziej będziemy zorientowani o stanie swojego zdrowia. Pozwoli to na wczesne wdrażanie leczenia i tym samym większe prawdopodobieństwo skuteczności terapii. Reasumując, systematyczna kontrola swojego zdrowia stanowi podstawę dłuższego życia w sprawności.

Jakie zatem badania należy robić i jak często?

Specjaliści zalecają, aby badania profilaktyczne wykonywać już od 18 roku życia. Wbrew pozorom to wcale nie jest za szybko, jeśli z raportów wynika, że aż 25% dzieci i młodzieży w Polsce cierpi na choroby przewlekłe. Oczywiście badania profilaktyczne kobiet są zależne od wieku i stanu zdrowia. Inny zakres badań będzie u 20-latki, inny u kobiety w okresie menopauzalnym, a inny po 60 roku życia. Badania profilaktyczne powinny obejmować te schorzenia, które często występują u kobiet lub stanowią zagrożenie dla ich dalszego życia. Kobiety często mają niedokrwistość, bóle głowy, zaburzenia snu i depresję. Źle znoszą skutki życia w przewlekłym stresie. Coraz częściej kobiety zapadają na choroby układu krążenia oraz choroby nowotworowe.

Badania, które powinny systematycznie wykonywać  obejmują badania krwi m.in. morfologię, lipidogram, poziom glikemii, badanie kału na krew utajoną, badania obrazowe: RTG klatki piersiowej, EKG, USG endowaginalne, USG piersi, densytometria, mammografię, badania endoskopowe. Ważny jest okresowy pomiar ciśnienia tętniczego.

Systematyczne wizyty u ginekologa i stomatologa są również niezmiennie istotne dla zdrowia kobiety. Rodzaj systematycznych badań oraz ich częstość  poza wiekiem kobiety powinna uwzględnić aktualny stan zdrowia oraz obciążenia genetyczne. Systematyczne wykonywanie badań pozwoli na to, aby dłuższe życie szło w parze z jego lepszą jakością.

Pani Doktor, który z kobiecych narządów jest najwrażliwszy i należy zwracać na niego uwagę?

Kobieta jako płeć piękna jest zawsze pełna wrażliwości.  Smutkiem napawa coraz większa zapadalność kobiet na choroby układu krążenia. Szczególnie zauważamy to w okresie zmian hormonalnych. Podkreślić należy olbrzymią szkodliwość palenia papierosów przez kobiety w zakresie ich wpływu na zwiększenia ryzyka sercowo-naczyniowego.

Narządem, który powinniśmy poddawać comiesięcznej samokontroli są piersi. Niestety rak piersi nadal pozbawia życia wiele kobiet. Każda kobieta po 40 toku życia powinna mieć wykonaną mammografię, a po 50 roku życia powinna ją powtarzać co 2 lata.

Kolejnym nadal niebezpiecznym nowotworem dla kobiet jest rak szyjki macicy. Powinniśmy mieć wypracowany nawyk corocznych badań cytologicznych.

W zastraszającym tempie wzrasta liczba zachorowań na raka jelita grubego. Ma na to wpływ m.in. nasz tryb życia, złe odżywianie, otyłość, nadmierne spożycie alkoholu. Po 50. roku życia wskazane jest wykonanie kolonoskopii. W grupach zwiększonego ryzyka, zwłaszcza gdy w naszej rodzinie były przypadki raka jelita grubego, należy je wykonać wcześniej.

Należy podkreślić, iż w Polsce istnieją programy finansowane przez NFZ, skierowane na profilaktykę i wczesne wykrywanie m.in. chorób nowotworowych u kobiet. Obejmują one wykonywanie m.in. mammografii, badań cytologicznych. Zatem trzeba tylko chcieć! Osobiście, jako kobieta i jako lekarz bardzo zachęcam, aby z tej możliwości badań skorzystać.

Czy problemy, o których Pani mówi dotyczą tylko kobiet?

Nie, większość z nich ważna jest dla obu płci, aczkolwiek istnieją pewne odrębności, co jest zrozumiałe, bowiem organizm kobiet starzeje się inaczej niż męski. Związane to jest z innym układem hormonów, budową skóry czy działaniem układów wewnętrznych.

Pamiętam scenę z jednego serialu, kiedy po ślubie panie zaproszone zostały do mammobusu. Jak Pani ocenia taką  ekranową promocję akcji zdrowotnych?

Dla mnie, jako lekarza obojętna jest forma promocji zdrowia i badań profilaktycznych. Dla mnie istotny jest efekt, czyli ile kobiet podda się badaniom, ilu kobietom można uratować życie.

Trudno przekonać do takiej postawy młodych ludzi, w gruncie rzeczy dzieci?

To prawda, ale jest takie przysłowie „ czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”. Starajmy się zatem od urodzenia wychowywać nasze dzieci w tzw. „zdrowym stylu życia”. Bądźmy dla nich, my rodzice, przykładem. Pamiętajmy, że dzisiaj otyłość u dzieci jest plagą. Nie pozostanie to bez wpływu na przyszłe życie, na jego jakość w wieku podeszłym. Podobnie jest z paleniem papierosów, które szczególnie toksycznie działa na organizm kobiety.

Który okres w życiu kobiety wyróżniłaby Pani w sposób szczególny?

Każdy okres życia kobiety jest ważny, ale na pewno w sposób szczególny wymieniłabym okres ciąży i macierzyństwa. To czas kiedy my kobiety musimy szczególnie zwracać uwagę na nasze zdrowie. Musimy myśleć nie tylko o sobie , ale o maleństwie, które jest z nami. Drugim okresem, który jest trudny dla kobiety, to okres menopauzy. Często w tym okresie pogarsza się samopoczucie, zaczynają się problemy zdrowotne. Warto do tego okresu się przygotować dbając o odpowiednią wagę, mając nawyk aktywności fizycznej oraz  regularnie korzystać z porad lekarskich.

Pani Doktor, dzisiaj na rynku jest bardzo dużo tzw. suplementów diety, jakie jest Pani zdanie na ich temat?

Suplementy diety zalewają dziś półki w aptekach. Praktycznie nie ma dolegliwości, czy schorzenia, które nie mogłyby być potraktowane tymi środkami. Bardzo przestrzegam przed ich nadmiernym spożywaniem, tudzież zachowaniem należytego dystansu do tego co głoszą ich reklamy.

Pani Doktor, podsumowując, co powinna zatem robić kobieta, aby żyć długo  i szczęśliwie?

Powinna znaleźć równowagę i satysfakcję, zarówno z życia rodzinnego, jak i zawodowego. Powinna realizować swoje pasje i marzenia. Powinna pamiętać, że to wszystko będzie możliwe, jeśli będzie długo sprawna i zdrowa, a to w dużej mierze zależy od Niej samej.