Dla pacjenta

Środa z profilaktyką - Profilaktyka cholesterolowa

Cholesterol statystycznie

• Około 61% populacji w Polsce ma podwyższony poziom cholesterolu.
• Wysoki poziom cholesterolu nie boli! Trzeba go kontrolować, bo stanowi ogromne zagrożenie dla życia i zdrowia.
• Lekceważenie podwyższonego poziomu cholesterolu zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu oraz może skrócić życie o 20-30 lat.

CZY WIESZ

Czym jest cholesterol?

Cholesterol to substancja tłuszczowa obecna we wszystkich komórkach i krwi człowieka. Stanowi niezbędny składnik prawidłowego funkcjonowania organizmu. Większość cholesterolu obecnego w organizmie (75%) produkowana jest w wątrobie, tkankach i narządach. Pozostała część, czyli 25%, dostarczanajest wraz z pożywieniem.
Cholesterol występuje pod dwoma głównymi postaciami:

• LDL (ang. low density lipoproteins) nazywany „złym” cholesterolem, odpowiedzialnyjest za zwężanie światła tętnic i rozwój miażdżycy;
• HDL (ang. high density lipoproteins) określany jako „dobry” cholesterol, działa ochronnie na tętnice, zmniejszając rozwój miażdżycy.

Prawidłowy wynik lipidogramu we krwi:

• stężenie cholesterolu całkowitego <5 mmol/l tj. <190 mg/dl;
• stężenie cholesterolu LDL <3,0 mmol/l tj. <115 mg/dl;
• stężenie cholesterolu HDL >1,2 mmol/l tj. >45 mg/dl u kobiet i >1,0 mmol/l tj. >40 mg/dl u mężczyzn.

Mężczyźni po 40. r.ż. i kobiety po 50. r.ż. (lub po menopauzie) bez chorób przewlekłych i obciążeń powinni badać profilaktycznie stężenie cholesterolu we krwi raz w roku.

Czynniki ryzyka

• Wiek – wysoki poziom cholesterolu bardzo często diagnozowany jest u osób w wieku od 40 do 59 lat.
• Czynniki genetyczne, przekazywane z pokolenia na pokolenie.
• Nadmierna masa ciała.
• Niewłaściwa dieta i nawyki żywieniowe, spożywanie dużej ilości tłuszczów zwierzęcych i cukru.
• Brak aktywności fizycznej.
• Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu.

WYSOKI POZIOM CHOLESTEROLU MOŻE PROWADZIĆ DO UDARU I ZAWAŁU SERCA!

ABC profilaktyki cholesterolowej

• Odżywiaj się zdrowo.
• Bądź aktywny fizycznie. Systematyczny ruch może zmniejszyć stężenie „złego” cholesterolu LDL oraz zwiększyć stężenie „dobrego” cholesterolu HDL we krwi. Już po 3 miesiącach regularnych ćwiczeń poziom HDL podnosi się średnio o 7 %.
• Wyeliminuj używki.

Zalecenia dietetyczne na obniżenie cholesterolu

• Spożywaj 5 posiłków dziennie, w regularnych odstępach co 3-4 godz.
• Zastąp tłuszcz zwierzęcy roślinnym, ogranicz spożycie smalcu, masła i śmietany, używaj oliwy z oliwek, oleju rzepakowego.
• Ogranicz spożycie tłustego mięsa (tj. wieprzowina, tłusta wołowina, kaczka, gęsina).
• Jedz ryby morskie, orzechy i awokado bogate w kwasy tłuszczowe omega-3.
• Wyeliminuj z diety szkodliwe tłuszcze trans, obecne w margarynach, wyrobach cukierniczych, czekoladowych, zupach i sosach w proszku, żywności typu snack oraz fast food.
• Zamiast smażenia wybieraj gotowanie na parze i pieczenie.
• Ogranicz spożycie cukru, słodyczy. Cukry proste powodują wzrost syntezy szkodliwego cholesterolu LDL w wątrobie.
• Zwiększ spożycie błonnika pokarmowego, który wspomaga wydalanie z organizmu nadmiaru tłuszczu.
• Białe pieczywo zastąp pełnoziarnistym, postaw na kasze, razowy makaron i brązowy ryż oraz rośliny strączkowe, owoce tj. jabłka i gruszki jedz ze skórką.
• Jajka jedz na miękko – płynne żółtko ma w sobie lizynę, która hamuje wzrost „złego” cholesterolu we krwi.
• Sięgaj po siemię lniane, ostropest plamisty, czystek lekarski, nasiona chia, czosnek, cynamon i kumin – wspomagają utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi.

Lipidogram – sprawdź swój cholesterol

Lipidogram – profil lipidowy - odzwierciedla stan gospodarki lipidowej organizmu, w tym przebieg metabolizmu lipoprotein i cholesterolu.
To badanie próbki krwi pozwalające ocenić stężenie cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów. Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca to badanie osobom obciążonym:

• chorobą sercowo-naczyniową,cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym;
• nadwagą i otyłością, gdy BMI ≥ 30 kg/m² lub obwód talii u mężczyzn > 94 cm, a u kobiet> 80 cm;
• podejrzeniem przedwczesnych chorób układu sercowo-naczyniowego w rodzinie;
• przewlekłą chorobą nerek;
• podejrzeniem dziedzicznej hipercholesterolemii i innych zaburzeń lipidowych w rodzinie;
• oraz palącym papierosy.

Wynik badania krwi powinien ocenić lekarz indywidualnie dla każdego pacjenta.

Profil lipidowy osoby po 40. r. ż. mogą bezpłatnie wykonać w ramach programu pilotażowego Profilaktyka 40 PLUS.

Źródło: Zespół Profilaktyki Zdrowotnej