Dla pacjenta

Prawo do wyrażenia sprzeciwu wobec opinii lekarza. To prawo pacjenta do niezgody na diagnozę? Na zaniechanie leczenia? Na konieczność wypisania pacjenta ze szpitala? Jak w takich sytuacjach pomaga RPP?

To prawo daje możliwość wniesienia sprzeciwu wobec opinii czy orzeczenia lekarza, z którą pacjent się nie zgadza, jeśli taki dokument ma wpływ na jego prawa lub obowiązki wynikające z przepisów. Przez taką opinię czy orzeczenie rozumiemy więc wydane przez lekarza swego rodzaju zaświadczenie niezbędne do realizacji jakichś uprawnień przez pacjenta. Przykładem takich opinii albo orzeczeń są np. zaświadczenia o braku przeciwwskazań do korzystania z określonego rodzaju świadczeń zdrowotnych w uzdrowisku, orzeczenia o przeciwwskazaniach do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego czy orzeczenia o spełnianiu przez kandydata na dawcę lub dawcę wymagań zdrowotnych.

Oczywiście nie zawsze przepisy odnoszące się do działania lekarza w zakresie opiniowania i orzecznictwa będą posługiwały się dokładnie tymi terminami. Często dla oznaczenia wydawanego przez lekarza dokumentu będą używane zwroty jak np. „zaświadczenie”, „świadectwo” albo zwroty wskazujące na orzeczniczy charakter aktywności lekarza np. „stwierdza”, „orzeka”.

Terminy opinia i orzeczenie nie mogą być natomiast interpretowane szeroko, jako każda wypowiedź czy decyzja lekarza o stanie zdrowia badanej osoby dokonywana np. w celu poinformowania pacjenta albo zalecenia właściwego postępowania lekarskiego.

Jeśli chodzi o pomoc pacjentom w zakresie realizacji tego prawa koncentrujemy się na informowaniu pacjentów o możliwościach skorzystania z niego czy warunkach formalnych, jakie musi spełnić sprzeciw – trzeba pamiętać, że ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wskazuje kryteria, jakie musi spełniać opinia lub orzeczenie, aby można było skorzystać z prawa do złożenia sprzeciwu. Biuro zapewnia pacjentom także wsparcie merytoryczne w procesie składnia sprzeciwu.

Wszelkie informacje pacjenci mogą uzyskać np. telefonicznie za pośrednictwem bezpłatnej infolinii 800-190-590 czy z materiałów informacyjnych na ten temat dostępnych na stronie internatowej www.bpp.gov.pl.

Przypomnę też, że sprzeciwy rozpatrywane są przez Komisję Lekarską a nie przeze mnie czy pracowników Biura.

Czy niegrzeczne zachowanie lekarza, opryskliwość personelu medycznego, poczucie, ze jest się lekceważonym to już podeptanie prawa pacjenta do godności? Jak najskuteczniej interweniować w takich sytuacjach?

Takie zachowania mogą świadczyć o naruszeniu praw pacjenta do poszanowania intymności i godności. Dlaczego? Bo godność jest dobrem osobistym bardzo subiektywnym, które obejmuje nasze poczucie o własnej wartości, ogół przeżyć i indywidualną wrażliwość. Dlatego personel medyczny powinien powstrzymywać się od wypowiedzi czy zachowań uznawanych powszechnie za obraźliwe lub szydercze, czy zachowań, które pacjent może odebrać jako brak szacunku.

Jeśli pacjent ma zastrzeżenia, dotyczące sposobu postępowania lekarza lub innego pracownika medycznego, w pierwszej kolejności powinien zwrócić się do kierownika placówki, który może wszcząć postępowanie dyscyplinarne lub zastosować sankcje służbowe wobec pracownika.

Jeśli odpowiedź i sposób rozwiązania problemu przez kierownika nie są satysfakcjonujące, skargę na zachowanie lekarza można skierować do rzecznika odpowiedzialności zawodowej przy okręgowej izbie lekarskiej. Lekarze podlegają przecież odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza.

Postępowanie prowadzone przez organy izb lekarskich ma ustalić czy lekarz popełnił przewinienie zawodowe. Podobnie można postąpić w przypadku zastrzeżeń do zachowania pielęgniarki, kierując skargę do rzecznika odpowiedzialności zawodowej przy okręgowej izbie pielęgniarek i położnych.Oczywiście skargę można przesłać do Biura Rzecznika Praw Pacjenta. Jeśli zgłoszenie wskazuje, że w sprawie mogło dojść do nieprawidłowości w realizacji prawa do godności podejmę sprawę i rozpocznę postępowanie wyjaśniające, aby ustalić czy zostały naruszone prawa pacjenta.

Pacjenci, którzy są podopiecznymi szpitali psychiatrycznych mają swoje ważne prawa wynikające ze specyfiki ich leczenia. Kto i jak może im pomóc, jeśli są łamane? Nieliczne szpitale psychiatryczne mają rzeczników. Dlaczego? Gdzie wtedy szukać pomocy?

Rzeczywiście niektórzy pacjenci szpitali i oddziałów psychiatrycznych, ze względu na specyfikę choroby na którą cierpią, wymagają szczególnej ochrony swoich praw i pomocy w ich dochodzeniu. Dlatego obecnie w 95 podmiotach wykonuje swoje obowiązki 44 Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego – pracowników Biura działających bezpośrednio w oddziałach i szpitalach psychiatrycznych. Ich głównym zdaniem jest ochrona praw osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w tych placówkach.

Liczba osób pełniących funkcję Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego i podmiotów leczniczych, w których osoby hospitalizowane i ich bliscy mogą osobiście skontaktować się z Rzecznikiem systematycznie wzrasta. Niemniej Biuro od wielu lat podejmuje próbę zwiększenia budżetu w celu zatrudnienia większej liczby Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego.

Jeśli dana placówka nie jest objęta działalnością Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego pomocy pacjentom, niezalenie od miejsca ich zamieszkania czy hospitalizacji, udziela Wydział ds. Zdrowia Psychicznego Biura Rzecznika Praw Pacjenta.

Czy warto się skarżyć do rzecznika praw pacjenta? Czy sprzeciw wobec łamania naszych praw jako pacjentów, dzięki Pani interwencjom, może zmienić jakość opieki?

Prawa pacjenta wyznaczają normy i zasady w ochronie zdrowia i w naszych relacjach z lekarzem, pielęgniarką i innymi pracownikami medycznymi, dlatego warto podejmować działania, gdy są nieprzestrzegane. Tym bardziej, że zdarza się, że problemy pacjentów danej placówki medycznej nie wynikają ze złej woli personelu medycznego czy jej kierownika, ale z niewłaściwej organizacji czy nieznajomości danych przepisów lub niewłaściwej ich interpretacji.

Dlatego wnioski albo opinie i zalecenia co do właściwego załatwienia sprawy, które przekazuję podmiotom leczniczym po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, gdy stwierdzę naruszenie praw pacjenta w ich działalności, bardzo często pomagają rozwiązać takie problemy. W ubiegłym roku prawie 80% placówek niezwłocznie przyjmowało do realizacji moje wnioski i zalecenia.

Czasami skarga jednego pacjenta skutkuje też wszczęciem postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów. Takie przypadki się zdarzały.

Dodatkowo przypomnę, że na art. 4 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego.

Źródło: rzecznik prasowy